ایران بهشت گون است! و گیاهشناسان معتقد هستند ایران یک گَوَنستان بزرگ است و در 15 تا 17 میلیون هکتار از مراتع ایران گونه های مختلف گون رویش دارد. و بدین جهت می توان عنوان کرد مهمترین گونه گیاهی ایران به لحاظ تنوع، تراکم و سطح پراکنش در فلات ایران به جنس گیاهی گَوَن اختصاص دارد.
گون (Astragalus)، گیاهی است از خانواده لگومینوز (Fabaceae) که در مناطق مختلفی از ایران و دیگر نقاط جهان میروید. این گیاه با بیش از ۳۰۰۰ گونه مختلف شناخته میشود و در طبیعت بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک میبالد. درختچههای گون عموماً بهعنوان گیاهان دارویی با خواص درمانی متعدد شناخته میشوند و عسل تولیدی از شهد گلهای آن نیز خواص ویژهای دارد.
آنالیز حسی عسل گون
رنگ : زرد روشن تا زرد طلایی
مزه: شیرینی متوسط و یکی از محبوب ترین عسل های ایران
طعم: بسته به گونه گون متفاوت است اما عسل گون گزانگبین بسیار معطر است
بو: گیاهی ملایم
عطر: بسیار ملایم و خاص عسل گون
مدت زمان رُس بستن: متوسط رُس – شش ماه تا یک سال
خواص عسل گون:
1. از جمله ویتامینهای موجود در عسل گون، میتوان به ویتامینهای گروه C و B( مانند B2، B3،B5،B6 و (B6 اشاره کرد که همگی در فرآیندهای متابولیک بدن نقش دارند. این ویتامینها همچنین به حفظ سلامت پوست، مغز و سیستم عصبی کمک میکنند.
2. در خصوص عناصر معدنی، عسل گون حاوی مقادیر قابل توجهی از پتاسیم، کلسیم، آهن و منیزیم است. این مواد معدنی برای سلامت قلب و استخوانها، کاهش التهابات و حفظ تعادل مایعات در بدن مفید هستند.
3. عسل گون حاوی ترکیبات آنتیاکسیدانی است که میتواند به کاهش استرس اکسیداتیو در بدن کمک کند و از آسیب به سلولها جلوگیری کند. این عسل دارای اثرات ضدالتهابی نیز است و میتواند به تسکین التهابات بدن کمک نماید.
4. عسل گون به دلیل داشتن ترکیبات فعال بیولوژیکی، میتواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و بدن را در مقابل بیماریها مقاومتر کند.
5. این عسل بهعنوان یک درمان طبیعی برای تسریع فرآیند ترمیم زخمها و سوختگیها شناخته شده است. خواص ضدباکتریایی آن به کاهش عفونت و سرعت بخشیدن به بهبود زخمها کمک میکند.
6. عسل گون میتواند به تسکین مشکلات گوارشی مانند نفخ، سوءهاضمه و معده درد کمک کند و عملکرد دستگاه گوارش را بهبود بخشد.
7. عسل گون به دلیل خواص ضدباکتریایی و ضدویروسی که دارد، در درمان بیماریهای ویروسی و عفونی مؤثر است. این خواص باعث شده که عسل گون در درمان سرماخوردگی و سایر بیماریهای تنفسی کاربرد داشته باشد.
منابع:
-مطالعهای در PubMed درباره خواص دارویی گیاه گون (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov).
-مطالعهای درباره اثرات درمانی عسل گون (https://www.jstor.org)
-پژوهشهایی درباره خواص ضدالتهابی عسل گون (https://www.sciencedirect.com).
- پژوهش درباره عناصر معدنی و ویتامینی Journal of Ethnic Foods - Honey as a Nutrient
- برگرفته از پژوهش های استاد برجسته زنبوداری ایران؛ استاد بهزاد رفاهی ( www.behzadrefahi.ir )
لازم به ذکر است این عسل متعلق به رشته کوه های زاگرس منطقه شهرکرد می باشد و بر اساس آزمایش های کیفی توسط آزمایشگاه هورتاش اصفهان، نتیجه و تفسیر آزمایشات این عسل به قرار زیر است :
پرولین (Proline) :
پرولین یک آمینواسید است که در عسلهای طبیعی وجود دارد و به عنوان نشانهای از اصالت و کیفیت آن شناخته میشود. مقدار پرولین در عسلهای طبیعی و باکیفیت باید بیشتر از 550 میلیگرم در کیلوگرم باشد. در عسلهای معمولی موجود در فروشگاهها و عطاریها این مقدار معمولاً کمتر از 300 میلیگرم است؛ این شاخص در عسل گون کوهستان هانی جان 1126 می باشد.
دیاستاز (Diastase) :
دیاستاز یک آنزیم است که نشاندهنده تازگی و طبیعی بودن عسل است. در عسلهای تازه و طبیعی، مقدار دیاستاز بالاتر است. مقدار متوسط دیاستاز در عسلهای طبیعی معمولاً بین 8 تا 20 است؛ این شاخص در عسل گون کوهستان هانی جان 21/58 می باشد.
HMF ( هیدروکسی متیل فورفورال)
هیدروکسی متیل فورفورال (HMF) نشاندهنده وضعیت نگهداری عسل است. عسلهای تازه و طبیعی باید مقدار کمی از این ترکیب را داشته باشند. مقدار متوسط HMF در عسلهای طبیعی باید کمتر از 15 میلیگرم در کیلوگرم باشد؛این شاخص در عسل گون کوهستان هانی جان 2/54 می باشد.
ساکارز (Sucrose) :
ساکارز یکی از قندهای موجود در عسل است. مقدار زیاد ساکارز میتواند نشانهای از تقلب در عسل باشد، زیرا زنبورها سعی میکنند این قند را به حداقل برسانند. مقدار متوسط ساکارز در عسلهای طبیعی باید کمتر از 3 درصد باشد؛این شاخص در عسل گون کوهستان هانی جان 2/37 می باشد.
نسبت گلوکز به فروکتوز (Glucose to Fructose Ratio):
این نسبت نشاندهنده ترکیب قندهای مختلف در عسل است. عسلهای طبیعی معمولاً نسبت متعادلی از گلوکز و فروکتوز دارند که طعم و مزه خاص آنها را به وجود میآورد. مقدار متوسط این نسبت در عسلهای طبیعی حدود 1.0 است؛این شاخص در عسل گون کوهستان هانی جان 0/98 می باشد.